Στη Μακρόνησο, έναν χώρο ιστορικής μνήμης που καθόρισε την πορεία πολλών χιλιάδων αγωνιστών της μεταπολεμικής Ελλάδας, πέφτει απόψε η αυλαία για την καλοκαιρινή περιοδεία της μουσικής παράστασης «Μίκης Θεοδωράκης, »Ποιος τη ζωή μου?»» με θέμα τη ζωή και το έργο του κορυφαίου Ελληνα δημιουργού.
Τέσσερις χιλιάδες τυχεροί είναι αυτοί που κατάφεραν να εξασφαλίσουν τη μετάβασή τους με τα πλοία που έχουν ναυλωθεί αποκλειστικά για τη μεταφορά των θεατών της παράστασης (δεν υπάρχουν κανονικά δρομολόγια πλοίων που να καλύπτουν τη μετάβαση στη Μακρόνησο από το Λαύριο ή από κάπου αλλού). Η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει η δυνατότητα από πλευράς διοργάνωσης να αυξηθεί ο αριθμός.
Ενα σημαντικό καλλιτεχνικό γεγονός, μια μέρα γιορτής της δημοκρατίας και ένα μήνυμα συμφιλίωσης τώρα που η χώρα μας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, θα λάβει χώρα στον τόπο ο οποίος έχει καταχωρισθεί στη νεότερη συλλογική μνήμη ως «εθνικό αναμορφωτήριο». Πρόκειται για μια διαδρομή στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας μέσα από τις μουσικές και τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, με 25 ηθοποιούς και χορευτές, 4 τραγουδιστές και 11 μουσικούς να μας ταξιδεύουν από «τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού» στη μεταπολίτευση μέχρι τις μέρες μας σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Ερμηνεύουν: Γρ. Βαλτινός, Αλ. Σακελλαροπούλου, Αρης Λεμπεσόπουλος, Ελ. Μουτάφη. Τραγουδούν: Κ. Μακεδόνας, Γ. Νέγκα, Κ. Θωμαΐδης, Αν. Λινάρδου.
Μια μουσική παράσταση γεμάτη μνήμες και συγκίνηση που ακουμπά στο σήμερα με περισσότερα από 50 τραγούδια-σταθμούς του Μίκη Θεοδωράκη, μόλις 2,5 ναυτικά μίλια από το λιμάνι του Λαυρίου, σε έναν τόπο ιστορικό, ο οποίος στην πορεία των χρόνων αποτέλεσε ουκ ολίγες φορές χώρο βασανιστηρίων, στρατόπεδο συγκέντρωσης, λοιμοκαθαρτήριο και στη νεότερη ιστορία τόπο βασανισμού για χιλιάδες αντιφρονούντες προς το καθεστώς της χούντας. Πολλοί αγωνιστές της δημοκρατίας έχυσαν το αίμα τους στα ξερά της χώματα, μια και αρνήθηκαν να υπογράψουν την περίφημη δήλωση μεταμέλειας. Ενας από αυτούς ήταν και ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος στη Μακρόνησο έζησε «καταστάσεις που πλήγωναν το σώμα σου κι άλλες που βούλιαζαν την ψυχή σου»
Η παράσταση θα δοθεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κοντά στο λιμανάκι της Μακρονήσου και συγκεκριμένα μπροστά από το κτίριο των Αρτοκλιβάνων, ένα επιβλητικό κτίριο που προοριζόταν να λειτουργήσει ως μουσείο (κάτι που δεν έγινε), ως εκ τούτου τα σημάδια του χρόνου κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Πριν και μετά την παράσταση θα προβάλλονται βίντεο σχετικά με την ιστορία της Μακρονήσου, ενώ θα ακούγονται διάφορες σπάνιες και ανέκδοτες μουσικές εκτελέσεις έργων του Μίκη Θεοδωράκη.
Το «Ποιος τη ζωή μου…» δίνεται δωρεάν για τους θεατές με δελτία εισόδου. Για κάθε δελτίο καταβάλλεται το ποσό των 12€, που αντιστοιχεί στην ακτοπλοϊκή μεταφορά από Λαύριο προς Μακρόνησο και επιστροφή (κάθε άτομο μπορεί να προμηθευτεί μέχρι 4 δελτία των 12€, ενώ σε όλα τα δελτία θα αναγράφονται τα ονοματεπώνυμα των επιβατών-θεατών, κατόχων των δελτίων). Το συμβολικό ποσόν των 12€ που καταβάλλεται, αντιστοιχεί κατά κύριο λόγο στην κάλυψη μέρους των εξόδων της ακτοπλοϊκής μεταφοράς των θεατών και του εξοπλισμού της παράστασης από το Λαύριο προς τη Μακρόνησο με επιστροφή (σημειώνουμε ότι όλοι οι ηθοποιοί και οι συντελεστές της παράστασης συμμετέχουν αφιλοκερδώς). Σε κάθε δελτίο αναγράφεται η ώρα αναχώρησης και επιστροφής του πλοίου για κάθε επιβάτη-κάτοχο του δελτίου. Οι ώρες αναχώρησης και επιστροφής θα τηρηθούν αυστηρά και δεν θα επιτρέπονται αλλαγές.
ΤΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ
«Νόμιζα ότι ανάβουν εντός μου πυρκαγιές»
Ο Μίκης Θεοδωράκης βασανίστηκε ανηλεώς σωματικά και ψυχολογικά στη Μακρόνησο, όπου ήταν πολιτικός κρατούμενος. Τον έστειλαν στο νοσοκομείο, με πολλαπλά κατάγματα, σπασμένα πλευρά, εξαρθρωμένο γόνατο, κατεστραμμένο τον μισό πνεύμονα και προβλήματα στο δεξί μάτι. Ξαναγύρισε στο κολαστήριο, όπου και άρχισαν οι κρίσεις: «ηλεκτρικές εκκενώσεις, που τελικά λες και έδιναν ραντεβού όλες μαζί στο στομάχι και στο κεφάλι. Νόμιζα ότι ανάβουν εντός μου πυρκαγιές, καιγόμουν και πονούσα. Το σώμα μου γέμιζε με κυματιστούς σπασμούς. Εχανα το αίσθημα της ισορροπίας»
Τα τρομερά βασανιστήρια, οι εξευτελισμοί, οι νύχτες με τους αρουραίους και τους σκορπιούς, οι ασύλληπτοι ήχοι που ανέβαιναν τα βράδια από τις χαράδρες, όταν χίλιοι άνδρες μαζί βασανίζονταν φρικτά, δεν είχαν το αποτέλεσμα που περίμεναν οι βασανιστές του. Ούτε ο συνθέτης υπέγραψε. Και, φυσικά, δεν ξέχασε ποτέ. Μέσα στο έργο του υπάρχουν οι απόηχοι αυτής της φρικιαστικής εμπειρίας. Κυρίως στην Πρώτη Συμφωνία του, με την οποία ιστόρησε τις μέρες της κόλασης. «Εγώ ακόμα και μέσα στη Μακρόνησο εξέφραζα με τη μουσική που συνέθετα τότε την κατάσταση, όπως ακριβώς τη ζούσα και τη ζούσανε και οι άλλοι. Δεν εξωράιζα τίποτε, δεν αποσιωπούσα τίποτε. Γράφοντας τότε την Πρώτη Συμφωνία μου ήμουν 100% ο εαυτός μου με την πίστη μου, τους φόβους και την αγωνία μου, ακόμα και τις αμφιβολίες μου και φυσικά την ελπίδα και την αισιοδοξία μου. Γιατί χωρίς αισιοδοξία δεν μπορείς να ζήσεις ούτε μία ώρα σε ένα τέτοιο στρατόπεδο» («Εθνος», Φεβρουάριος 2003).
«Μόνο τις νότες του…». Αυτές ζήτησε να πάρει μαζί του, στο «μικρό του μπαουλάκι» στη μεταγωγή του από την Ικαρία στη Μακρόνησο, ο Μίκης Θεοδωράκης. Δύο από τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, η «Πρώτη Συμφωνία» και το «Χτύπα – Χτύπα», γράφτηκαν στη Μακρόνησο (στο Δ’ Τάγμα), συνοδεία βασανιστηρίων.
«Οταν κόπασε το κακό, παγωμένοι, πεινασμένοι, εξαθλιωμένοι κατεβήκαμε στα μαγειρεία με την καραβάνα στο χέρι κι εκεί μας είπαν ότι δεν έχει φαΐ ούτε νερό, γιατί κόπηκαν οι συγκοινωνίες με το Λαύριο και δεν έφτασαν εφόδια… Και τότε είδα το μεγάλο για μένα κακό: Πάνω στα σύρματα που χώριζαν το στρατόπεδο απ’ τη θάλασσα, ήσαν καρφωμένα τα φύλλα με τις νότες μου. Ολόκληρη η Πρώτη Συμφωνία που είχα ολοκληρώσει στην Ικαρία, εκατοντάδες σελίδες, βρίσκονταν κρεμασμένες, σταυρωμένες θα έλεγα όπως ο Ιησούς Χριστός πληρώνοντας για τις δικές μου «αμαρτίες»… Ξεκρέμασα δυο-τρεις, όμως μάταιος ο κόπος, γιατί τις πολλές τις είχε πάρει ο άνεμος», σημειώνει ο Μίκης Θεοδωράκης στο χρονικό των σκληρών εκείνων ημερών της εξορίας, του μαρτυρίου αλλά και της δημιουργίας.
Μόλις οι σύντροφοί του είδαν να γράφει νότες, άρχισαν να του ζητούν να τους γράψει «το δικό τους τραγούδι» όπως είχε κάνει στην Ικαρία με το «Θάλασσες μας ζώνουν». «Δεν θυμάμαι τώρα λεπτομέρειες παρά μόνο τον εαυτό μου να τραγουδώ το «Χτύπα Χτύπα» από σκηνή σε σκηνή» αναφέρει ο συνθέτης.
«Πολλοί άρχισαν να το τραγουδούν μαζί μου και μια μέρα κατεβήκαμε στον A Κλωβό στη σκηνή των στρατηγών όπως τη λέγαμε κι εκεί η αυτοσχέδια χορωδία μας το τραγούδησε μπροστά στους τιμημένους στρατηγούς του ΕΛΑΣ, τον Σαράφη, τον Μάντακα και τον Αυγερόπουλο. Δεν θυμάμαι να είχα ποτέ ξανά στη ζωή μου τη συγκίνηση που ένοιωσα τότε…».
ΟΔΗΓΙΕΣ
To ταξίδι από το Λαύριο και τα δελτία εισόδου
Στο πλοίο θα επιβιβάζονται μόνο επιβάτες και δεν θα επιβιβάζονται αυτοκίνητα και κάθε είδους τροχοφόρα.
Τα δελτία εισόδου στον χώρο της παράστασης θα είναι αποκλειστικά για τους θεατές – επιβάτες. Οσοι μεταβούν στη Μακρόνησο με δικά τους μέσα δεν θα μπορούν σε καμία περίπτωση να εξυπηρετηθούν για την επιστροφή τους στο Λαύριο από τα πλοία τα οποία αυστηρά θα μεταφέρουν τους κατόχους των δελτίων εισόδου.
Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των θεατών θα υπάρχουν έκτακτα δρομολόγια του ΚΤΕΛ (οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να επικοινωνήσουν με το ΚΤΕΛ Νομού Αττικής από 09.00 ? 16.00 στο τηλέφωνο 6975 889330, υπόψη κ. Καρκαβά, προκειμένου να κλείνουν θέσεις για τη μετάβασή τους στο Λαύριο).
Διευκολύνσεις
Ο χώρος θα φυλάσσεται και οι θεατές υποχρεούνται να ακολουθούν τις υποδείξεις των υπευθύνων της παραγωγής και των δήμων Κέας και Λαυρεωτικής. Θα υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι για την παροχή νερών, αναψυκτικών, σάντουιτς κ.ά., κάδοι απορριμμάτων, καθώς και χημικές τουαλέτες για την εξυπηρέτηση του κοινού.
Επίσης, θα λειτουργεί μικρό ιατρείο στο καταφύγιο του κυνηγετικού συλλόγου Λαυρίου, στο οποίο θα υπάρχει κινητή ιατρική μονάδα αποτελούμενη από εθελοντές του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, καθώς και ταχύπλοο σκάφος για την αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών.
Λόγω της ιδιαιτερότητας του χώρου, προτείνουμε στο κοινό να προτιμήσει ελαφρύ ντύσιμο (π.χ. πουκάμισο με μακριά μανίκια, ελαφριά ζακέτα) με αθλητικά παπούτσια ώστε να μπορεί να κινηθεί χωρίς προβλήματα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr
Πριν απο δέκα χρόνια
Είχαν «αναστηθεί» και οι νεκροί
Δεν είχαν αγαλλιάσει μονάχα οι ζωντανοί. Είχαν «αναστηθεί» και οι νεκροί, όπως είχε υποσχεθεί ο Μίκης Θεοδωράκης για τις συναυλίες που είχαν δοθεί στις 29, 30 και 31 Αυγούστου 2003 στη Μακρόνησο.
Η μνήμη και το τραγούδι του συνθέτη είχαν φέρει στις ψυχές των θεατών, μέσα από τη μνήμη και τη μέθεξη, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Μάνο Κατράκη, τον Τάσο Λειβαδίτη, τόσους και τόσους Μακρονησιώτες. Ηταν μια τεράστια δικαίωση που έλαβαν στο όνομα των δεκάδων χιλιάδων κρατουμένων της Μακρονήσου: το δικό τους έργο να απλώνεται στο νησί και στις καρδιές και τα «έργα» αυτών που τους είχαν στερήσει την ελευθερία να έχουν καταρρεύσει προ πολλού, τα ονόματά τους να έχουν βουλιάξει στο άγνωστο και η πράξη τους να έχει στιγματιστεί ως μία από τις πλέον επαίσχυντες του 20ού αιώνα.
Οι συναυλίες είχαν γίνει με την υποστήριξη του υπουργείου Αιγαίου και πρωτοβουλία του Νίκου Σηφουνάκη, με σκοπό να τιμήσουν όσους δοκιμάστηκαν στο κολαστήριο.
Αγγελική Κώττη-
ΠΗΓΗ: Εθνος
neyrospastis 